Dit project is opgezet in samenwerking met Ørsted en Wageningen Marine Research (WMR). De focus lag in eerste instantie op kabeljauw. Ørsted stelde hun windpark ter beschikking, en WMR leidde het wetenschappelijk onderzoek. Later is het kreeftenonderzoek gestart, gefinancierd en ondersteund door De Rijke Noordzee, die helpt bij de planning en het veldwerk. WMR voerde het onderzoek uit.
Ørsted
Wat doet De Rijke Noordzee?
![]()
Studie naar kabeljauw en kreeft bij kunstmatige riffen
In windparken op zee krijgt de natuur ruimte om zich te ontwikkelen rond de funderingen van windturbines. Omdat er niet gevist mag worden in deze gebieden in de Noordzee, krijgen vispopulaties de kans om te groeien. De Europese kreeft heeft specifieke leefomstandigheden nodig en stelt hoge eisen aan zijn omgeving. Kunnen kunstmatige riffen een geschikte leefplek zijn? Binnen dit project zoeken we antwoord op de vraag hoe kabeljauw en kreeft zich gedragen in deze nieuwe, kunstmatige leefomgeving.
Partners op deze locatie
Het onderzoek
Op vier locaties in windpark Borssele I & II zijn betonnen funderingen van verschillende groottes geplaatst om onderdak te bieden aan kabeljauw en andere grote vissen. Op twee plekken zijn extra schelpen en stenen toegevoegd. WMR onderzocht het gedrag van de kabeljauw, terwijl De Rijke Noordzee zich richtte op het volgen van kreeften in het gebied.
Monitoring en analyse
Voor dit onderzoek zijn pijpvormige riffen en granieten stenen rond de funderingen geplaatst. Met akoestische zenders werd het gedrag van kabeljauw en kreeft in kaart gebracht. Een netwerk van 16 ontvangers op statieven van 1,5 meter maakte nauwkeurige locatiebepaling mogelijk. In totaal zijn 64 kabeljauwen en 24 kreeften gemerkt en uitgezet in 2021 en 2022. Weers- en omgevingsdata van een boei verderop (op 17,7 km afstand) vulden het onderzoek aan.
Over de locatie
Het windpark Borssele I & II ligt in de Nederlandse Noordzee en is met zijn 138 vierkante kilometer het grootste offshore windpark van Nederland. De 94 turbines liggen zo’n 23 uit de kust van het Zeeuwse Westkapelle. Jaarlijks wordt er genoeg stroom geproduceerd voor 1 miljoen Nederlandse huishoudens.
Resultaten
Dankzij akoestische tracking zijn gedragspatronen van 64 kabeljauwen over twee jaar tijd vastgelegd. Ondanks het verlies van enkele ontvangers leverde het onderzoek gedetailleerde gegevens op.
Zogenaamde Hidden Markov Models lieten zien dat kreeften de kunstmatige riffen langdurig gebruikten, zelfs terwijl de leefgebieden van de kreeften kleiner waren dan in eerdere onderzoeken. Toch verlieten alle kreeften het gebied na 51 dagen. Mogelijke oorzaken zijn hun sterke terugkeergedrag, weinig voedsel op jonge riffen of een tekort aan schuilplaatsen. De resultaten suggereren dat volwassen kreeften minder geschikt zijn om uit te zetten, en dat kreeften die al afkomstig zijn uit het gebied beter aansluiten bij dit type onderzoek.
Gerelateerd nieuws
Kabeljauwen dol op kunstrif in windpark
Bij windpark Borssele I & II voor de Zeeuwse kust zijn kunstriffen aangelegd om de onderwaternatuur een boost te geven. Uit onderzoek van Wageningen Marine Research (WMR) blijkt dat kabeljauwen vaak te vinden zijn bij de kunstriffen en deze gebruiken als basis. Het gedrag van de kreeften laat een minder eenduidig beeld zien.
Lees meer