Oranje pistoolgarnaal nieuw voor Nederland

In het windpark zijn vier oestertafels geplaatst aan de voet van een aantal windturbines. Deze oestertafels zijn in de loop van de tijd begroeid met allerlei dieren. Van de oestertafels zijn tijdens monitoringsmissies in juli 2021 en augustus 2023 dieren bemonsterd door wat begroeiing eraf te schrapen. Deze monsters zijn onderzocht door Eurofins AquaSense. Uit het onderzoek bleek in het monster van één van de oestertafels in 2023 een exemplaar van de oranje pistoolgarnaal (Alpheus macrocheles) aanwezig te zijn. Deze soort is niet eerder in Nederlandse wateren gevonden en is de eerste ‘echte’ pistoolgarnaal voor ons land.

De soort kan 3,5 cm lang worden en is zoals de naam al aangeeft oranje gekleurd, zonder een specifiek patroon. Er zijn meer dan 600 soorten pistoolgarnalen (Alpheidae) ter wereld, welke ook wel knalgarnalen worden genoemd. Ze zijn vernoemd naar de luide knalletjes die de overgrote meerderheid van deze soorten kan produceren met behulp van hun speciale scharen. De knalletjes zouden tot een kilometer ver kunnen reiken en hebben bij verschillende soorten een functie bij het vangen van prooien, verdediging, het boren in rots of zachte bodems en het zenden van signalen. Een ander kenmerk van pistoolgarnalen is dat de ogen deels of geheel bedekt worden voor de voorrand van het rugschild. Dat biedt enige bescherming tegen de knallen.

Gezien de hoeveelheid hard substraat in het windmolenpark Borssele en het uiterst kleine oppervlak waarvan monsters zijn geschraapt is het waarschijnlijk dat er een populatie van de oranje pistoolgarnaal in het windpark leeft. Vermoedelijk hebben ze zich in het windpark gevestigd, nadat de larven zich met de zeestroming hebben verplaatst. De recente uitbreiding van de oranje pistoolgarnaal naar het noordoosten en de Noordzee past in het patroon van meerdere kreeftachtigen met larven die in de waterkolom zweven, die een dergelijke verandering van hun verspreidingsgebied vertonen. Een mogelijke verklaring voor deze ontwikkeling is dat dit een gevolg is van klimaatverandering. Ook de bouw van windparken op zee, en de bijbehorende fundering en steenbestorting aan de voet van de turbines, draagt bij aan een toename van geschikt habitat voor deze specifieke soort.

De Oranje pistoolgarnaal is maar een keer eerder waargenomen in de hele Noordzee, in Engels gebied, voor de mond van de Theems in 2007. Ook is er een waarneming net westelijk van het Nauw van Calais in 2014. Algemener is de oranje pistoolgarnaal in het westelijk en centrale deel van Het Kanaal.

Begin juni is over deze vondst een uitgebreider artikel verschenen in Het Zeepaard, het periodiek van de Strandwerkgemeenschap.

Fotografie: Marco Faasse